Atopowe zapalenie skóry: jaką dietę wybrać?

Skóra jest największym organem organizmu ludzkiego. Jest ona barierą dla naszego ciała, chroniącą przed zagrożeniami środowiska zewnętrznego, jednocześnie to dzięki niej możemy odbierać sygnały z zewnątrz, dotykać i czuć. Skóra jest strukturą organizmu ocenianą pod względem estetycznym – jej kondycja od zawsze była jednym z czynników decydujących o mniejszej lub większej atrakcyjności. W dzisiejszym artykule na warsztat wezmę jedną z chorób dermatologicznych, w której leczeniu i zapobieganiu niebagatelne znaczenie ma wdrożenie odpowiednich kroków żywieniowych, a nawet zmiana dotychczasowego trybu życia.
Wytłumaczę, czym jest Atopowe Zapalenie Skóry, w jaki sposób się objawia, co może być jego przyczyną. Dowiesz się też, co wspólnego z kondycją skóry ma funkcjonowanie jelit oraz przede wszystkim – zajmiemy się tym, jaką dietę stosować w zapobieganiu i leczeniu AZS?

? CZYM JEST ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, niezakaźna, ale niestety nawracająca dermatoza o podłożu zapalnym. Charakteryzuje się ona uporczywym swędzeniem i pojawianiem się ran na powierzchni skóry. Atopowe Zapalenie Skóry dotyka głównie niemowlęta i małe dzieci – to one stanowią aż 20% w tej grupie chorych. W ostatnich 50 latach zapadalność na AZS drastycznie wzrosła także wśród dorosłych i staje się coraz większym problemem zdrowotnym.
Chorują głównie społeczeństwa żyjące w krajach o wyższym stopniu urbanizacji i bardziej rozwiniętej gospodarce, a także w krajach rozwijających się. Uważa się, że etiologia Atopowego Zapalenia Skóry jest wieloczynnikowa i wiąże się z interakcją między czynnikami genetycznymi, immunologicznymi i środowiskowymi. Te ostatnie, ze względu na obszary, w których AZS rozwija się najintensywniej, uważa się za najbardziej znaczące.

Obraz kliniczny AZS obejmuje wykwity przypominające wyprysk, tj:

• rumień, 
• grudki, 
• zmiany wysiękowe o określonej lokalizacji, w zależności od wieku chorego oraz
• różnego stopnia wysuszenia skóry.

Z powodu długotrwałego przebiegu choroby, przewlekłe lub stale nawracające stany zapalne i drapanie powodują zgrubienie skóry i jej złuszczenie. Nieodłącznym objawem AZS jest uporczywe swędzenie skóry, które utrudnia codzienną aktywność i normalne funkcjonowanie. U pacjentów z AZS często obserwuje się bezsenność oraz zaburzenia snu, co znacząco wpływa na obniżenie jakość życia.

Co ciekawe i warte zapamiętania – pacjenci, u których zdiagnozowano wyprysk atopowy, wykazują zwiększoną zapadalność na inne choroby o podłożu alergicznym – alergie pokarmowe, astma i alergiczny nieżyt nosa. Atopowe Zapalenie Skóry silnie koreluje także z występowaniem innych chorób o podłożu autoimmunologicznym, a także z występowaniem chorób układu sercowo-naczyniowego, nadciśnieniem, cukrzycą, a nawet z zaburzeniami psychicznymi. Liczne badania sugerują silny związek między stopniem ciężkości AZS a występowaniem powyższych chorób. Przewlekły lub nawracający przebieg choroby powoduje ogromne obciążenie ekonomiczne chorego, co znacząco może wpływać na jego ogólny komfort życia i znacząco go obniżać.

❓ PRZYCZYNY AZS

Jeżeli wiemy już czym jest Atopowe Zapalenie Skóry, u kogo i w jakich obszarach świata występuje najczęściej, zastanówmy się, co może być przyczyną jego występowania?

Wspomniałam już, że etiologia AZS jest wieloczynnikowa i wiąże się ze współdziałaniem czynników genetycznych, immunologicznych i środowiskowych.

Na początek na warsztat weźmy te pierwsze. Chociaż wydaje się, że Atopowe Zapalenie Skóry częściej dotyka osoby obciążone rodzinnie (poprzez występowanie AZS u mam lub babć), to jednak sama genetyka nie może wyjaśnić jej zwiększonej częstości występowania. Co więcej, ostatnie postępy w nauce epigenetyki sugerują, że geny stanowią jedynie szablon predyspozycji fenotypowych, na które decydujący wpływ ma środowisko i nasz styl życia już od momentu narodzin. Geny kodujące określone białka mogą być włączane i wyłączane przez codziennie dokonywane wybory stylu życia, dotyczące tego co jemy, ile się ruszamy, stresujemy i odpoczywamy.

Wysokoprzetworzona dieta o małej zawartości błonnika, warzyw i owoców, obfitująca za to w tłuszcze nasycone, rafinowane cukry, produkty z oczyszczonej mąki i kwasy trans przyczynia się bezpośrednio nie tylko do rozwoju Atopowego Zapalenia Skóry, ale także do innych chorób z autoagresji.

Poza czynnikami dietetycznymi niebagatelne znaczenie ma również ekspozycja na stres i regeneracja. Niestety, w dzisiejszych czasach, kiedy doba każdego z nas pod naciskiem obowiązków kurczy się w niewyjaśniony sposób, odpoczynek i potrzeba snu odsuwane są na dalszy plan. To bardzo źle, gdyż bez odpoczynku rezerwy energetyczne nie mogą być odbudowywane, a organizm traci siły na utrzymanie ważnych dla niego funkcji, np. dla podtrzymania odporności przed wirusami, pasożytami i stresem oksydacyjnym. Zaburzona zostaje także mikroflora jelit (a ta odgrywa pierwszorzędną rolę w budowaniu odporności) – organizm staje się niezwykle podatny na łapanie infekcji, a także pojawianie się ostrych lub przewlekłych stanów zapalnych. Tutaj podłoże ma właśnie omawiane w dzisiejszym artykule Atopowe Zapalenie Skóry.

Czasami przyczyna występowania Atopowego Zapalenia Skóry może rozwijać się już na etapie życia płodowego. Coraz częściej mówi się o tym, jak ogromne znaczenie w kształtowaniu dobrej kondycji skóry jeszcze nienarodzonego dziecka ma odpowiednia dieta matki ciężarnej. Diety ubogoenergetyczne, niezapewniające wszystkich niezbędnych do rozwoju malucha składników mineralnych i odżywczych jest jedną z kolejnych przyczyn stwierdzanego AZS.

Odważniej mówi się także o tym, jak ważne w kwestii budowania odporności i późniejszego zmniejszonego ryzyka chorób zapalnych ma rodzenie drogami naturalnymi oraz karmienie mlekiem matki. Dla dziecka są to dwa najważniejsze wydarzenia, w czasie których w jego jelitach mogą zasiedlić się pierwsze bakterie kształtujące późniejszą mikrobiotę jelitową. Z tego względu cesarskie cięcie oraz karmienie niemowlęcia wyłącznie mlekiem sztucznym także coraz częściej rozważa się w kategorii czynników zwiększających ryzyko występowania Atopowego Zapalenia Skóry. Dotyczy to nie tylko pacjentów pediatrycznych, ale także chorych dorosłych, u których często równocześnie stwierdza się dysbiozę jelitową.

Do czynników środowiskowych będących przyczyną AZS możemy zaliczyć również otoczenie chorego, jakość powietrza i wody, z której na co dzień korzysta. Zanieczyszczenia powietrza to pyłowe lub gazowe substancje unoszące się w powietrzu, wpływające szkodliwie na zdrowie człowieka. Są one kojarzone przede wszystkim jako czynniki ryzyka astmy, ale ich rola w rozwoju Atopowego Zapalenia Skóry również ma znaczenie. Nasza skóra to niezwykle wrażliwa tkanka, reagująca niemal na każdy sygnał z zewnątrz. Jakość powietrza, a także przenoszone przez nie czynniki alergogenne i uczulające mogą nasilać AZS, a także zwiększać podatność na występowanie tej choroby.

Oczywiście nie mogłabym nie wspomnieć o tym, że długotrwała ekspozycja na używki (szczególnie mocny alkohol i dym tytoniowy) również zalicza się do przyczyn Atopowego Zapalenia Skóry. Ekspozycja na dym wpływa zarówno na odporność humoralną, jak i komórkową, powoduje zwiększoną podatność na stres oksydacyjny i tym samym na uszkodzenia oksydacyjne i osłabienie funkcji bariery skórnej oraz działa drażniąco na skórę. 

?LECZENIE AZS

W leczeniu Atopowego Zapalenia Skóry bardzo ważna jest znajomość jej przyczyny. Jeżeli wiemy, co było bezpośrednim powodem rozwoju choroby, możemy zastosować leczenie celowane na walce z przyczyną, a nie tylko z objawami choroby. Z tego względu wszelkie maści i inne preparaty do stosowania zewnętrznego, choć pomocne w łagodzeniu dolegliwości, nie przyniosą trwałych efektów.
Jako dietetyk muszę oczywiście zaznaczyć, że w leczeniu AZS bardzo istotna jest zmiana stylu życia, w tym przede wszystkim wdrożenie odpowiednich kroków żywieniowych. Dobrze zaplanowana dietoterapia pozwala efektywnie gasić toczący się w organizmie stan zapalny, poprawia stan skóry, samopoczucie i komfort życia chorego. Atopowe Zapalenie Skóry, jak każda inna choroba o podłożu autoimmunologicznym lubi rozwijać inne autoagresje, dlatego odpowiedni plan żywieniowy jest niezbędny, aby zapobiec rozwojowi zaburzeń innych narządów. Jednocześnie dieta w Atopowym Zapaleniu Skóry powinna być dobrana niezwykle indywidualnie, aby zapobiegać niedoborom składników odżywczych, wpływać na poprawę wyników badań i (w przypadku konieczności zastosowania diet eliminacyjnych) urozmaicać jadłospis pacjenta.

Obok diety w leczeniu AZS istotne jest również położenie nacisku na odpoczynek i regenerację, aby pozwolić na poprawę odpowiedzi immunologicznej. Zadbanie o dobrą jakość i higienę snu, a także o umiejętne radzenie sobie ze stresem to kluczowe elementy zdrowego trybu życia, w tym także leczenia chorób autoimmunologicznych.

? ZADBAJ O SKÓRĘ, WYLECZ JELITA

Niestety często zła kondycja skóry i występowanie wszelkich dermatoz związane jest z nieprawidłowym funkcjonowaniem jelit, dysbiozą jelitową, a także z chorobami zapalnymi toczącymi się w obrębie tego organu. 

Chociaż mechanizmy komunikacji jelit i skóry są na tę chwilę dość słabo poznane, wydaje się, że niektóre choroby dermatologiczne, w tym AZS, ma silny związek właśnie z jelitami. AZS może być postrzegane jako możliwy przejaw bardziej ogólnoustrojowego problemu związanego z dysbiozą jelit i ich zwiększoną przepuszczalnością, która może wystąpić nawet przy braku występowania jakichkolwiek objawów żołądkowo-jelitowych.

W naszych jelitach w 80% zlokalizowany jest tzw. układ GALT. Jeżeli nie dbamy o jelita, ignorujemy kwestie związane ze zdrowym trybem życia (stres, sen, nadużywamy używki), to układ ten zaczyna szwankować. W wyniku tego w organizmie zaczynają pojawiać się stany zapalne, które mogą dalej doprowadzać między innymi do zaburzeń hormonalnych czy alergii i obniżonej reakcji odpornościowej. To wszystko właśnie ma wpływ także na stan naszej skóry – pojawianie się egzemy, trądziku czy atopowego zapalenia skóry właśnie.

Mikroflora jelitowa stanowi pierwszy i główny stymulant układu odpornościowego, dlatego bakterie jelitowe biorą czynny udział w patogenezie chorób zapalnych skóry. Niestety czynniki takie jak zanieczyszczenie środowiska, niska jakość powietrza, przetworzona żywność, ale też zbyt duża higienizacja (bo odbiera nam ona możliwość kontaktu z bakteriami i wyrabianie odporności na nie) powodują silne zmniejszenie różnorodności środowiska bakteryjnego, to znowu zmniejsza różnorodność mikrobioty jelit, dysbiozę jelitową, która wpływa bezpośrednio na nieprawidłową regulację immunologiczną.

Atopowe Zapalenie Skóry często współwystępuje z przerostem bakteryjnym jelita cienkiego (SIBO) i to właśnie na etapie tej choroby powinien zacząć się cały proces leczenia. Nieprawidłowo zlokalizowana lub nadmierna liczba bakterii może silnie konkurować o składniki odżywcze, wytwarzać toksyczne metabolity, powodować bezpośrednie uszkodzenie enterocytów w jelicie cienkim, a także zwiększać przepuszczalność jelit. Możliwe przyczyny rozwoju problemów skórnych w przeroście bakteryjnym jelita cienkiego obejmują niedobór składników odżywczych, upośledzenie funkcjonowania układu odpornościowego z następczym uszkodzeniem struktury naskórka i funkcji bariery.
Leczenie SIBO polega na wdrożeniu odpowiedniej farmakoterapii oraz zastosowania bardzo restrykcyjnego, 8-tygodniowego planu żywieniowego, tak zwanej diety low FODMAP.

?DIETA W AZS

Wpływ diety na AZS należy przeanalizować pod kątem różnych etapów życia:

• w okresie prenatalnym / w okresie życia płodowego, 
• we wczesnym dzieciństwie,
• w wieku dorosłym. 

Atopowe Zapalenie Skóry występujące u dorosłych jest związane z określonymi nawykami żywieniowymi w dzieciństwie i okresie dojrzewania. Wyniki pojawiających się ostatnimi czasy badań mówią jasno – dieta zachodnia może odgrywać szkodliwą rolę w AZS, natomiast zdrowa, zbilansowana dieta może pomóc w jej zapobieganiu lub łagodzeniu przewlekłego stanu zapalnego. Nie bez znaczenia pozostaje także utrzymywanie prawidłowej masy ciała - nadmierna otyłość może odgrywać szkodliwą rolę w pediatrycznym i dorosłym AZS. Wynika to głównie ze współwystępujących z otyłością zaburzeń układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienia, zaburzeń funkcjonowania gospodarki cukrowej.

?Przeciwzapalna

Jak sama nazwa wskazuje, Atopowe Zapalenie Skóry to toczący się na powierzchni skóry i w organizmie stan zapalny. Z tego względu najlepszym systemem żywieniowym możliwym do zastosowania w tej chorobie pozostaje dieta przeciwzapalna (np. śródziemnomorska). Odznacza się ona stosunkowo niskim spożyciem mięsa, za to wysokim spożyciem ryb i owoców morza (będących znakomitym źródłem kwasów omega-3).
Każdy posiłek bazuje na solidnej porcji warzyw i owoców, pełnym ziarnie, co pozwala na zaspokojenie dobowego zapotrzebowania zarówno na błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Do tego dochodzi zastępowanie tłuszczów zwierzęcych tymi roślinnymi (oliwa, olej lniany, orzechy włoskie, pestki i oliwki), które wspierają gaszenie stanu zapalnego. Źródłem białka są głównie owoce morza, chude ryby, a także strączki i chudy nabiał (który jednocześnie dostarcza solidnej dawki wapnia).
Dieta śródziemnomorska jest uważana za najzdrowszą dietę świata, i słusznie! Wykazano jej zastosowanie nie tylko w leczeniu chorób autoimmunologicznych (w tym atopowego zapalenia skóry), poprawie wrażliwości tkanek na insulinę, a także w zapobieganiu nowotworów. 

? Antyoksydanty

Dieta śródziemnomorska to także ogromne źródło antyoksydantów. Te zawarte są przede wszystkim w warzywach i owocach, nienasyconych kwasach tłuszczowych i produktach z pełnego ziarna. Antyoksydanty wpływają na obniżanie się poziomu stresu oksydacyjnego, który wytwarzany jest w organizmie każdego dnia pod wpływem czynników takich jak stres, zanieczyszczenie powietrza, zmęczenie, brak snu i spożywanie produktów wysokoprzetworzonych. 

Szczególnie bogatym źródłem antyoksydantów są owoce jagodowe, cytrusy, pomidory, zielone warzywa liściaste, zielona herbata, a także zioła i przyprawy korzenne. Jeżeli temat antyoksydantów szczególnie Cię interesuje, zapraszam Cię do przeczytania poprzedniego artykułu na stronie czarnej małpki, który miałam okazję w pełni poświęcić właśnie antyoksydantom.

? KwasyOMEGA-3

W diecie przeciętnego Polaka spożycie kwasów omega-3 jest na przeraźliwie niskim poziomie, szczególnie ze względu na bardzo małe spożycie ryb. Zalecana porcja to 2-3 tłuste ryby tygodniowo, natomiast wyniki badań mówią o wielkościach nawet 5 razy mniejszych! A szkoda, gdyż ryby są JEDYNYM źródłem kwasów EPA i DHA, które spełniają w organizmie silnie przeciwzapalną funkcję.
Jeżeli z jakichś powodów nie jesteśmy w stanie zwiększyć ilości spożywanych ryb, warto rozważyć suplementację kwasów EPA i DHA w dawce 550mg dziennie. Oprócz tego bardzo ważny pozostaje także kwas ALA również należący do rodziny omega-3. Znajdziemy go przede wszystkim w orzechach włoskich, lnie, nasionach chia, konopii i nierafinowanym oleju rzepakowym. Warto wzbogacać swoją codzienną dietę właśnie w omega-3, gdyż mają one uzasadnione działanie gaszące stany zapalne i zmniejszające dolegliwości związane z Atopowym Zapaleniem Skóry.

? Niski ładunek glikemiczny

Jednym z założeń diety przeciwzapalnej jest utrzymywanie niskiego ładunku glikemicznego spożywanych posiłków. Spełnia on ważną rolę nie tylko w poprawie funkcjonowania gospodarki węglowodanowej, ale także pozwala poprawiać kondycję skóry. Insulina, której poziom wzrasta zaraz po spożyciu posiłku może zwiększać dolegliwości wszelkich dermatoz, w tym także AZS.

Jak obniżać ładunek glikemiczny posiłków?

To nic trudnego! Nie musisz rezygnować z jedzenia węglowodanów, takich jak pieczywo, makaron, ziemniaki czy owoce! Wystarczy, że każdy Twój posiłek będzie dobrym źródłem błonnika, białka, zdrowych tłuszczów, warzyw i owoców. Przykład: do pełnoziarnistego makaronu dodaj tofu (białko), olej lniany i pestki dyni (tłuszcz), szpinak i pomidory (warzywa i źródło antyoksydantów). Postępuj podobnie przy komponowaniu pozostałych posiłków, a gwarantuję, że zobaczysz nie tylko poprawę w kondycji skóry, ale także zauważysz dłużej utrzymujące się uczucie sytości.

? Składniki mineralne – w co wzbogacać swoją dietę?

? Witamina D

Niedobór witaminy D, definiowany jako poziom 25(OH)D poniżej 20 ng/ml, jest powszechnym problemem wśród społeczności polskiej ze względu na kąt padania promieni słonecznych oraz szerokość geograficzną. Poza tym istnieją grupy o większym zapotrzebowaniu na witaminę D, takie jak dzieci, osoby starsze, kobiety ciężarne i karmiące piersią, osoby o ciemniejszej karnacji i te z chorobami autoimmunologicznymi.
Z tego ostatniego względu witamina D u osób z AZS powinna być rozważana w kwestii całorocznej suplementacji, a jej poziom powinien być kontrolowany przynajmniej raz w roku. Witamina D wzmacnia mechanizmy obronne w obrębie bariery skórnej i ogólnie zmniejsza stan zapalny wrodzonego i nabytego układu odpornościowego. Co prawda na ten moment potrzeba jeszcze większej ilości badań, to mechanizm działania witaminy D w stanach zapalnych skóry, takich jak AZS może być związany z jej funkcją modulacyjną na różne komórki odpornościowe i funkcją barierową skóry.

Cholekalcyferol należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego jej zażywanie w formie suplementu powinno być zawsze połączone z dobrej jakości tłuszczem (na przykład orzechami, olejem roślinnym, rybami).

Jak zwiększyć przyswajanie witaminy D pochodzącej ze słońca?

• Starać się przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu (szczególnie w słoneczne dni)
• Wystawiać na działanie promieni słonecznych jak największą część ciała (np. ramiona i nogi).
• Starać się przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu (szczególnie w słoneczne dni)
• Wystawiać na działanie promieni słonecznych jak największą część ciała (np. ramiona i nogi).

? Cynk

Pierwiastki śladowe są niezbędnymi składnikami odżywczymi, które muszą zostać dostarczone razem z dietą, gdyż nie potrafi ich sam zsyntetyzować. Co prawda potrzebujemy ich do prawidłowego funkcjonowania, ale są potrzebne w znacznie mniejszych ilościach niż witamin i minerałów. 

Codzienne spożycie cynku razem z dietą jest wymagane, ponieważ organizm nie ma możliwości jego długotrwałego kumulowania i przechowywania. Jest on składnikiem mineralnym zaangażowanym między innymi w tworzenie nowych komórek i enzymów przetwarzających węglowodany, tłuszcze i białka w żywności, krzepnięcie krwi i gojenie się ran, modulowanie prawidłowej pracy układu odpornościowego, ochronę funkcji narządów zmysłów, a także ochronę organizmu przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego.
Wiesz już, że to właśnie nadmiar wytwarzanego w organizmie stresu oksydacyjnego jest jednym z czynników zwiększania się ognisk zapalnych w organizmie, stąd cynk znajduje zastosowanie jako przeciwutleniacz i jest zalecany szczególnie w przypadkach występowania wszelkich chorób o podłożu zapalnym. Ponadto, przy niedoborze cynku często stwierdza się występowanie zmian skórnych, a także opóźnione gojenie się ran i szorstkość skóry. Z tego względu omawiany przeze mnie pierwiastek śladowy odgrywa ogromne znaczenie w leczeniu i wygaszaniu stanu zapalnego w atopowym zapaleniu skóry.

Dobrym źródłem cynku są:

• skorupiaki, 
• mięso, 
• nabiał,
• produkty pełnoziarniste.

Zalecane dziennie spożycie cynku wynosi 9–11 mg dla kobiet i mężczyzn, a w okresie ciąży i laktacji wartość ta rośnie do 11–12 mg.

? Probiotyki i prebiotyki

Probiotyki to inaczej żywe mikroorganizmy, które są takie same lub podobne do mikroorganizmów występujących naturalnie w organizmie człowieka i mogą być korzystne dla kształtowania jego zdrowia. Dobra mikrobiota jelitowa nie tylko wspomaga trawienie pokarmu, ale także wpływa na modulowanie odporności.

U osób ze skłonnością do alergii i autoimmunizacji w mikroflorze jelitowej stwierdzono większą liczbę bakterii Gram-ujemnych i Staphylococcus aureus, co może być czynnikiem zwiększającym ogniska zapalne. Z kolei szczepy z gatunku Lactobacillus w połączeniu z Bifidobacteriami mogą przynieść rezultaty w modulowaniu odpowiedzi odpornościowej i tym samym w zmniejszaniu dolegliwości związanych z AZS. Co ważne, probiotykoterapia konkretnymi szczepami bakterii zawsze powinna zostać wprowadzona pod kontrolą lekarza – nie eksperymentujemy na własną rękę, gdyż dobór nieodpowiedniego probiotyku może spowodować pogorszenie dotychczasowego stanu zdrowia.

Prebiotyki, to pokarmy lub suplementy diety zawierające składniki niepodlegające trawieniu, które stymulują rozwój i aktywność niepatogennych bakterii okrężnicy. Substancje te mają potencjał tworzenia bogatego w składniki odżywcze środowiska jelitowego, w którym dobrze funkcjonująca mikroflora może się sukcesywnie się rozwijać. Zmiana mikroflory może z kolei mieć wpływ na ochronę przed AZS poprzez modulację odporności.

Prebiotyki występują najczęściej w postaci oligosacharydów. Mogą one występować naturalnie w dużych ilościach (np. w mleku matki), lub mogą być dodawane jako suplementy diety do żywności, napojów i preparatów dla niemowląt. Przykładami naturalnie występujących prebiotyków są produkty wysokobłonnikowe i inulina.

W leczeniu Atopowego Zapalenia Skóry prebiotyki sprawdzają się jako wsparcie dla zasiedlenia jelit przez bakterie oraz do ich efektywnego rozwoju. W efekcie poprawie ulega nie tylko funkcjonowanie jelit, ale także stan skóry, wyrównywanie ewentualnych niedoborów pokarmowych i polepszenie ogólnego komfortu życia.

? Nawodnienie

Na pewno zdajesz sobie sprawę, jak ważna dla dobrego funkcjonowania całego organizmu jest woda. Każdy z nas powinien spożywać przeciętnie 1,5l płynów dziennie. Chcąc doprecyzować tę ilość, można także obliczyć swoje dzienne zapotrzebowanie na wodę, mnożąc masę ciała przez 30 – dokładnie tyle każdy z nas powinien wypijać w ciągu jednej doby.

Jaką wodę wybierać?

Najlepiej średnio- lub wysokozmineralizowaną, która będzie nie tylko świetnie nawadniać, ale także dostarczać magnezu, wapnia i potasu (co niezwykle ważne właśnie w dietoterapii chorób autoimmunologicznych i dermatoz).

W kwestii Atopowego Zapalenia Skóry jako „nawadniacz” świetnie sprawdzą się także wszelkie napary ziołowe – rumianek, pokrzywa, czystek, rozmaryn, melisa. Warto również do swojej codziennej rutyny wplatać rytuał picia zielonej herbaty i matchy – ze względu na bombę polifenoli i ich zbawienny wpływ na zmniejszenie poziomu stresu oksydacyjnego.

?MINIMALIZACJA STRESU

Tak jak wspomniałam we wcześniejszej części tego artykułu, minimalizacja stresu i zadbanie o aspekty na pozór mało związane z kondycją skóry jest kluczowe dla trwałego wyciszenia atopowego zapalenia skóry. Już w pierwszej połowie XX wieku dwóch dermatologów (Stokes i Pillsbury) sugerowało, że stany emocjonalne mogą zmieniać zdrową mikroflorę jelitową, zwiększać przepuszczalność jelit i przyczyniać się do ogólnoustrojowego zapalenia. Na podstawie tego założenia i związanych z nim późniejszych badań stwierdzono, że stres psychiczny i fizyczny przyczynia się do pogłębiającej się dysbiozy jelitowej. Późniejsze badania wykazały także, że stres może naruszyć integralność oraz działanie ochronne bariery naskórka, co powoduje wzrost nasilenia zakażenia i powstawanie stanów zapalnych skóry.
Jak widzisz redukcja stresu, umiejętne radzenie sobie z nim oraz zadbanie o odpowiednią ilość ruchu i sen może efektywnie gasić stany zapalne w AZS.

PODSUMOWANIE:

Atopowe Zapalenie Skóry, tak jak każda inna choroba autoimmunologiczna niestety jest niewyleczalne.
Dzięki zastosowaniu odpowiedniej diety oraz zmianie dotychczasowego trybu życia można sukcesywnie wprowadzać chorobę w stan wyciszenia i nie odczuwać przykrych dolegliwości z nią związanych. Oprócz odpowiedniej pielęgnacji i farmakoterapii niezbędne jest zadbanie o nawodnienie, wysokie spożycie niskoprzetworzonej żywności, wsparcie mikroflory jelitowej, a także eliminacja czynników stresowych. Mam nadzieję, że artykuł zachęcił Cię do pogłębiania wiedzy na temat stanu swojego zdrowia oraz że zmotywowałam Cię do wprowadzania zmian do diety i dotychczasowego trybu życia.

BIBLIOGRAFIA

1. DiBaise JK (2008) Odżywcze konsekwencje przerostu bakterii w jelicie cienkim. Practical Gastroenterology 69, 15–28. 
2. Egawa G. i Weninger W. (2015) Patogeneza atopowego zapalenia skóry: krótki przegląd. Cogent Biology 1, 1.
3. Fujimura KE, Slusher NA, Cabana MD i Lynch SV (2010) Rola mikroflory jelitowej w definiowaniu zdrowia ludzkiego, Expert Review of Anti- infective therapy 8 , 435–454.
4. Hawrelak JA i Myers SP (2004) Przyczyny dysbiozy jelit: przegląd. Przegląd medycyny alternatywnej 9, 180–197.
5. Asher MI, Montefort S., Björkstén B., Lai CK, Strachan DP, Weiland SK, Williams H., ISAAC Phase Three Study Group Światowe trendy w występowaniu objawów astmy, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek oraz egzemy w dzieciństwie: Faza pierwsza i trzecia ISAAC to powtarzanie badań przekrojowych obejmujących wiele krajów. Lancet. 2006; 368: 733–743. doi: 10.1016 / S0140-6736 (06) 69283-0.
6. Arrais M., Lulua O., Quifica F., Rosado-Pinto J., Gama JMR, Taborda-Barata L. Występowanie astmy, alergicznego nieżytu nosa i egzemy u 6-7-letnich uczniów z Luandy w Angoli. Alergol. Immunopathol. 2019; 47: 523–534. doi: 10.1016 / j.aller. 2018.12.002.
7. Mallol J., Crane J., von Mutius E., Odhiambo J., Keil U., Stewart A., ISAAC Phase Three Study Group Międzynarodowe badanie astmy i alergii w dzieciństwie (ISAAC) Faza trzecia: globalna synteza. Alergol. Immunopathol. 2013; 41: 73–85. doi: 10.1016 / j.aller. 2012.03.001.
8. Sacotte R., Silverberg JI Epidemiology of adult atop dermatitis. Clin. Dermatol. 2018; 36: 595–605. doi: 10.1016 / j.clindermatol. 2018.05.007.
9. Avena-Woods C. Przegląd atopowego zapalenia skóry. Jestem. J. Manag. Opieka. 2017; 23 (Dodatek 8): S115 – S123.
10. Chrostowska-Plak D., Reich A., Szepietowski JC Związek między świądem a stanem psychicznym pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2013; 27: e239 – e242. doi: 10.1111 / j.1468-3083.2012.04578.x.
11. Muehleisen B, Gallo RL. Witamina D w chorobach alergicznych: rzuca światło na złożony problem. J Allergy Clin Immunol. 2013; 131 (2): 324–9. To wyjaśnia rolę witaminy D w układzie odpornościowym.
12. Poduje S, Sjerobabski-Masnec I, Ozanić-Bulić S. Witamina D - prawda i fałsz o witaminie D. Coll Antropol. 2008; 32 (Suppl 2): ​​159–62.
13. Autier P, Boniol M, Pizot C, Mullie P. Stan witaminy D i zły stan zdrowia: przegląd systematyczny. Lancet Diabetes Endocrinol. 2014; 2 (1): 76–89.
14. Hewison M. Witamina D i układ odpornościowy: nowe perspektywy na stary temat. Rheum Dis Clin North Am. 2012; 38 (1): 125–39.
15. Baeke F, Takiishi T, Korf H, Gysemans C i wsp. Witamina D: modulator układu odpornościowego. Curr Opin Pharmacol. 2010; 10 (4): 482–96.

1. Silverberg JI, Gelfand JM, Margolis DJ, Boguniewicz M., Fonacier L., Grayson MH, Simpson EL, Ong PY, Fuxench ZCC Obciążenie pacjenta i jakość życia w atopowym zapaleniu skóry u dorosłych w USA: Populacja przekrojowa nauka. Ann. Allergy Asthma Immunol. 2018; 121: 340–347. doi: 10.1016 / j.anai. 2018.07.006.
2. Eichenfield LF, Tom WL, Chamlin SL, Feldman SR, Hanifin JM, Simpson EL, Berger TG, Bergman JN, Cohen DE, Cooper KD, et al. Wskazówki dotyczące postępowania w przypadku atopowego zapalenia skóry: Rozdział 1. Rozpoznanie i ocena atopowego zapalenia skóry. J. Am. Acad. Dermatol. 2014; 70 : 338–351. doi: 10.1016 / j.jaad.2013.10.010. 
3. Silverberg JI Choroby współistniejące i wpływ atopowego zapalenia skóry. Ann. Allergy Asthma Immunol. 2019; 123: 144–151. doi: 10.1016 / j.anai. 2019.04.020.
4. Silverberg JI, Gelfand JM, Margolis DJ, Boguniewicz M., Fonacier L., Grayson MH, Simpson EL, Ong PY, Fuxench ZCC Stowarzyszenie atopowego zapalenia skóry z chorobami współistniejącymi alergicznymi, autoimmunologicznymi i sercowo-naczyniowymi u dorosłych Amerykanów. Ann. Allergy Asthma Immunol. 2018; 121: 604–612.e3. doi: 10.1016 / j.anai. 2018.07.042.
5. Hill DA, Spergel JM Marsz atopowy: krytyczne dowody i znaczenie kliniczne. Ann. Allergy Asthma Immunol. 2018; 120: 131–137. doi: 10.1016 / j.anai. 2017.10.037. 
6. Paller A., ​​Jaworski JC, Simpson EL, Boguniewicz M., Russell JJ, Block JK, Tofte S., Dunn JD, Feldman SR, Clark AR, et al. Główne choroby współistniejące atopowego zapalenia skóry: poza zaburzeniami alergicznymi. Jestem. J. Clin. Dermatol. 2018; 19: 821–838. doi: 10.1007 / s40257-018-0383-4.
7. Xu X., van Galen LS, Koh MJA, Bajpai R., Thng S., Yew YW, Ho VPY, Alagappan U., Järbrink KSA, Car J. Czynniki wpływające na jakość życia dzieci z atopowym zapaleniem skóry i ich opiekunów: Badanie przekrojowe. Sci. Rep. 2019; 9: 15990. doi: 10.1038 / s41598-019-51129-5.
8. Drucker AM, Wang AR, Li WQ, Sevetson E., Block JK, Qureshi AA The Burden of Atopic Dermatitis: Summary of a Report for the National Eczema Association. J. Investig. Dermatol. 2017; 137: 26–30. doi: 10.1016 / j.jid.2016.07.012.
9. David Boothe W., Tarbox JA, Tarbox MB Atopowe zapalenie skóry: patofizjologia. Adv. Exp. Med. Biol. 2017; 1027: 21–37. doi: 10.1007 / 978-3-319-64804-0_3.
10. Nutten S. Atopowe zapalenie skóry: globalna epidemiologia i czynniki ryzyka. Ann. Nutr. Metab. 2015; 66 (Dodatek 1): 8–16. doi: 10.1159 / 000370220.
11. Dunstan JA, Mori TA, Barden A i in. Suplementacja oleju rybnego przez matkę podczas ciąży zmniejsza poziom interleukiny-13 we krwi pępowinowej niemowląt z wysokim ryzykiem atopii. Clin Exp Allergy. 2002; 33: 442–8. doi: 10.1046 / j.1365-2222.2003.01590.x.
12. Palmer DJ, Sullivan T, Gold MS, i in. Randomizowane kontrolowane badanie suplementacji oleju rybnego w ciąży w przypadku alergii dziecięcych Alergia. 2013; 68 (11): 1370–6. doi: 10.1111 / all.12233.
13. Bath-Hextall FJ, Jenkinson C, Humphreys R, Williams HC. Suplementy diety na utrwalony wyprysk atopowy. Cochrane Database Syst Rev.2012; (2): CD005205. doi: 10.1002 / 14651858.CD005205.pub3. 5
14. Bjørneboe A, Søyland E, Bjørneboe GE, Rajka G, Drevon CA. Wpływ suplementacji kwasów tłuszczowych n-3 na pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. J Intern Med Suppl. 1989; 73: 233–6.
15. Horrobin DF. Metabolizm niezbędnych kwasów tłuszczowych i ich modyfikacja w wyprysku atopowym. Jestem J Clin Nutr. 2000; 71 (1 supl.): 367S – 72S.
16. Rackett SC, Rothe MJ, Grant-Kels JM. Dieta i dermatologia. Rola manipulacji dietą w profilaktyce i leczeniu schorzeń skórnych. J Am Acad Dermatol. 1993; 29 (3): 447–61.