Jak pomóc zwierzakom w trakcie upałów?

Lato w pełni, z przerażeniem patrzysz na termometr za oknem. Starasz się stosować do tych wszystkich zaleceń, o których mówią w telewizji. Pijesz dużo wody, unikasz słońca i wysiłku. Ale czy takie same metody stosujesz u swojego pupila? Długotrwałe przebywanie w pełnym słońcu podczas wysokich temperatur, może prowadzić do wystąpienia udaru cieplnego. Dokładnie ten sam problem dotyczy zwierząt. Są tak samo narażone na udar co ludzie.

◼️Zanim jednak udar… 

Godzina na słońcu to jednak za mało, aby doprowadzić do udaru. Zarówno nasz organizm, jak i organizm zwierząt całkiem nieźle radzą sobie z regulacją temperatury. Początkowo u ludzi, jak i u zwierząt może nastąpić przegrzanie. W takiej sytuacji odczuwamy ogólne poczucie dyskomfortu, tętno przyśpiesza, szukamy schronienia przed słońcem, chce nam się pić. Podobnie reagują zwierzęta - odczuwają dyskomfort, ale ich temperatura ciała (podobnie jak ludzi w momencie przegrzania) pozostaje w normie lub nieznacznie wzrasta. Dzieje się tak, ponieważ organizm wyposażony jest w mechanizmy, które zapobiegają wewnętrznym skokom temperatury. Szybka reakcja w takiej sytuacji potrafi zaradzić objawom i dalszemu rozwojowi przegrzania. Po zabraniu zwierzęcia w chłodne miejsce oraz uzupełnieniu płynów, jego stan powinien wrócić do normy w ciągu kilkunastu minut. Warto pamiętać, że ta zasada dotyczy też nas samych.

◼️Gdy sytuacja robi się coraz bardziej poważna...

Warto zaznaczyć, że do udaru cieplnego dochodzi w momencie długotrwałego działania wysokich temperatur (udar klasyczny), lub długotrwałego wysiłku (udar wysiłkowy). Gdy w grę wchodzi udar, wszystko zaczyna się sypać jak przysłowiowy "domek z kart", dlatego zapobieganie jego wystąpieniu jest tak bardzo ważne. Mechanizmy odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowej temperatury ciała przestają prawidłowo funkcjonować. Ludzie, jak i zwierzęta zaczynają czuć się źle, a objawy nie mijają nawet po schronieniu się w cieniu i odpoczynku.

◼️Jakie zwierzęta są najbardziej narażone na udar cieplny? 

Udar może dotknąć każdego. Jednak, w przypadku zwierzaków zdecydowanie częściej chorują psy, niż koty. Jakby się dłużej nad tym zastanowić to faktycznie ma to sens. Dlaczego? Już spieszę z odpowiedzią - koty wyewoluowały na obszarach pustynnych, więc ich organizm zdecydowanie lepiej toleruje wysokie temperatury. Obserwując ich zachowanie, łatwo można zauważyć, że zdecydowanie bardziej wolą wylegiwać się w pełnym słońcu niż korzystać z przyjemnego chłodu cienia.

◼️Jakie zwierzaki potrzebują szczególnego zwrócenia uwagi w trakcie upałów?

• starsze osobniki
• z nadwagą
• z problemami krążenia
• z krótkim pyskiem
• z gęstą lub długą sierścią (sierściuchy i futrzaki)
• cierpiące na padaczkę - podczas ataku mięśnie zwierzaka produkują dużą ilość ciepła, więc bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na temperaturę ciała.

◼️Jakie wyróżniamy objawy udaru?

Objawy udaru są dosyć charakterystyczne i w dużej części podobne do objawów występujących u ludzi. Jestem przekonany, że każdy z nas zetknął się z nimi chociaż raz. Zaliczamy do nich: 

1. Temperaturę ciała powyżej 40 °C
2. Dezorientację
3. Otępienie
4. Przyspieszony puls i oddech
5. Zianie
6. Ogólne osłabienie organizmu
7. Drgawki
8. Biegunkę i wymioty
9. Lepką i gęsta ślinę
10. Czerwone wargi i język
11. Odwodnienie

Przy temperaturze ciała rzędu 42 stopni udar cieplny może również prowadzić do niewydolności wielonarządowej, obrzęku oraz śpiączki. Są to szczególnie niebezpieczne powikłania, przy których najbardziej pokrzywdzonymi układami są: układ krwionośny, nerwowy, pokarmowy i moczowy. Dlatego właśnie, aby zapobiec wyżej wymienionym zagrożeniom ważne jest podjęcie szybkich kroków mających na celu zmniejszenie temperatury zwierzęcia.  

◼️Jak reagować, jeśli podejrzewasz udar u swojego pupila?

Poszedłeś na długi spacer w południe lub zabrałeś psa na całodniowy wypad na plażę? Jest już za późno na zapobieganie? Pies jest jakiś smutny, mniej żywiołowy, szybko oddycha - co robić? Przede wszystkim - Nie panikować! 

◼️Jeżeli wystąpią wcześniej wspomniane przeze mnie objawy, w pierwszej kolejności:

1. Usuń źródło ciepła, jeśli wciąż jesteście na zewnątrz. Przenieś psa lub kota do chłodnego i zaciemnionego miejsca. W takiej sytuacji bardzo istotne jest zapewnienie spokoju i zminimalizowanie stresu - pozwoli to zwierzakowi szybciej dojść do zdrowia. 
2. Zapewnij zwierzakowi swobodny oddech - zdejmij kaganiec i ciasne obroże. Zwierzęta nie posiadają gruczołów potowych (ich niewielka ilość znajduje się jedynie na łapkach), dlatego regulują swoją temperaturę ciała poprzez dyszenie (otwierają szeroko pysk i intensywnie oddychają). Często obserwujesz to zjawisko np. po szybszym spacerze, czy zabawie z psem. Pozwala ono uwolnić zwierzakowi ciepło i wymienić je na chłodniejsze powietrze.
3. Zapewnij dostęp do zimnej wody.  Zwierzę z pewnością jest odwodnione, musi więc uzupełnić utracone płyny. Stopień odwodnienia można sprawdzić poprzez uniesienie skóry na karku. Im zwierzę bardziej odwodnione, tym skóra jest mniej elastyczna i dłużej powraca na miejsce. 
4. Schłódź jego organizm. W zależności od rasy, wieku i stanu pupila można wykorzystać następujące metody:

• Zimne kompresy - dobrym miejscem na umieszczenie kompresów chłodzących są pachwiny lub okolice szyi. Są to miejsca o obniżonej gęstości włosa oraz przebiegu dużych naczyń krwionośnych. Umieszczenie tam kompresów chłodzących powoduje szybkie obniżanie temperatury krwi płynącej w tętnicach i żyłach, która w późniejszym etapie dociera do każdego miejsca w organizmie, powodując jego chłodzenie. Koniecznie pamiętaj, aby kompresy nie były zmrożone, może to spowodować odmrożenia skóry i późniejszą martwicę. 

• Zastosowanie maty chłodzącej, czyli płaskiego materiału, który umieszczony wcześniej w lodówce lub zamrażarce długo oddaje zimno. Z reguły psy są większymi fanami  takiego rozwiązania. W przypadku kotów reakcje mogą być różne, jednak nie są one gatunkiem bardzo zagrożonym na wystąpienie udaru cieplnego. 

• Przeniesienie zwierzaka do chłodnego miejsca - różnica temperatur oraz brak słońca, powoduje powolne obniżanie temperatury. 
• Masaż mięśni - przyśpieszy rozszerzenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu ciepło szybciej “wyparuje” do środowiska.
• Moczenie sierści chłodną wodą (jej temperatura jest tu bardzo istotna) - Użycie zimnej wody powoduje skurcz naczyń krwionośnych, w efekcie ciepło będzie trudniej oddawane do otoczenia. Najlepiej użyć wody chłodnej, mającej około 15 - 20 stopni. 
• Zmoczenie łapek alkoholem - pewnie alkohol byłby ostatnią substancją, którą użyłbyś do obniżenia temperatury ciała. Powinieneś jednak wiedzieć, że etanol bardzo szybko odparowuje z powierzchni skóry “zabierając” przy tym ze sobą dużą ilość ciepła. Ważne jednak, aby nie moczyć całego ciała w alkoholu, ponieważ działa drażniąco na skórę, a dodatkowo zaburza działanie aparatury medycznej, która w najgorszym przypadku może zostać użyta podczas hospitalizacji malucha u weterynarza. 

◼️Wycieczka do lekarza...

Ostatnim krokiem jest zapewnienie zwierzęciu opieki weterynaryjnej. Czasem, pomimo naszych starań, wielkiej miłości i najlepszych intencji domowe sposoby nie są skutecznym rozwiązaniem. W takiej sytuacji najlepiej wsiąść w samochód i wybrać się do najbliższego gabinetu. Tam maluch zostanie podłączony do kroplówki, dzięki czemu uzupełni utracone płyny. Lekarz może również wykorzystać bardziej zaawansowane i skuteczne  metody chłodzenia oraz  zastosować niezbędne leki. Jedno jest pewne - nie należy zwlekać, jeśli chodzi o zdrowie i życie Twojego przyjaciela.

◼️Złoty środek, aby zapobiec występowaniu udarów

Co możesz zrobić, żeby zadbać o swojego pupila podczas upałów i nie dopuścić do udaru? 

1. Ogranicz przebywanie zwierzaka na zewnątrz podczas upałów. Zabieraj go na spacery rano i wieczorem. 
2. Nie zmuszaj go do zabawy. Podczas upałów psy, czy koty są bardziej ospałe, mniej aktywne i nie jedzą tak chętnie. Jest to całkowicie normalne i nie trzeba się tym martwić. 
3. Polewaj futerko wodą. Tym sposobem możesz w bardzo szybki sposób ochłodzić malucha. 
4. Zmieniaj często wodę w miseczce. Zwierzęta lubią pić zimną, świeżą wodę. Koty są fanami picia w “ruchu”, dlatego można wyposażyć się w specjalną fontannę, czy od czasu do czasu puszczać wodę w kranie. 

Najlepszym lekiem na udar cieplny, jest zapobieganie jego wystąpieniu. Tak jak założenie szalika i czapki zimą może uchronić nas od przeziębienia, tak zastosowanie prostych czynności, o których wspomniałem wyżej może zapobiec przegrzaniu i udarowi.  Dzięki wprowadzeniu kilku zmian w domowej rutynie, pomożesz przetrwać wysoką temperaturę swojemu przyjacielowi. 

Jeśli jednak nie masz przy swoim boku towarzysza na czterech łapach odwiedź zakładkę Przez Małpę do Serca. Może spotkasz tam psią miłość i razem będziecie się ochładzać w cieniu palmy i brać kąpiele w rześkim basenie?  

◼️ŹRÓDŁA:

1. ​​Pierwsza Pomoc w Nagłych Wypadkach; Maja Cierniak, Katarzyna M. Kavetska, Katarzyna Królaczyk, Daniel Zaborski; Pracownia Biologii i Ekologii Pasożytów,  Zakład Biostatystyki WBiHZ ZUT w Szczecinie
2. Kot kontra upały. Małgorzata Biegańska-Hendryk, tech-wet. 
3. Choroba z przegrzania i udar cieplny. David S. Jardine, MD. Pediatra po Dyplomie Vol. 13 Nr. 1, Luty 2009
4. Small Animal Critical Care Medicine. Second Edition. Deborah C. Silverstein, Kate Hopper